Τη συνέντευξη πήραν η Ιωάννα Δρόσου και ο Παύλος Κλαυδιανός
Την περασμένη εβδομάδα ο πρωθυπουργός μετέβη στις ΗΠΑ, όπου μεταξύ άλλων είχε συνάντηση με τον Ντ. Τραμπ. Κατά τη διάρκεια αυτής, ο πρωθυπουργός δεν μπόρεσε να εκμαιεύσει μια δήλωση στήριξης της Ελλάδας απέναντι στη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης, ενώ δήλωσε σε όλους τους τόνους πως η Ελλάδα είναι «αξιόπιστος και προβλέψιμος σύμμαχος». Πώς αποτιμάτε το ταξίδι;
Η επίσκεψη του κ. Μητσοτάκη στις ΗΠΑ αποδείχτηκε, δυστυχώς, πολύ κατώτερη της προσδοκίας που είχε καλλιεργηθεί και της ανάγκης της συγκυρίας με τις κλιμακούμενες τουρκικές προκλήσεις. Ο πρωθυπουργός επένδυσε κυρίως σε μια επικοινωνιακή προσέγγιση, ενώ φάνηκε ότι δεν υπήρξε κατάλληλη διπλωματική προετοιμασία. Έσπευσε να χαρακτηρίσει τη χώρα μας προβλέψιμο σύμμαχο και να δώσει ό,τι ενδιέφερε τις ΗΠΑ χωρίς απτό πολιτικό αντάλλαγμα. Η διμερής συνάντηση εξελίχθηκε σε μια άτυπη μονόπλευρη συνέντευξη τύπου, με εμφανή την αμηχανία για το ρόλο «κομπάρσου» του κ. Μητσοτάκη. Εισέπραξε δυστυχώς την εκκωφαντική σιωπή του αμερικανού προέδρου, στις απόπειρες του για μια τοποθέτησή του για τη συμφωνία της Τουρκίας με τη Λιβύη, και τη δήλωσή του πως συζητά με τον «φίλο του», όπως χαρακτήρισε τον κ.Ερντογάν.
Ως μη όφειλε
Ο κ. Μητσοτάκης προσπάθησε με κάθε τρόπο να αποσπάσει μια δήλωση για την Τουρκία, φτάνοντας στο σημείο να δηλώσει πως «στηρίζουμε αυτή την απόφαση», όσον αφορά τη δολοφονία του Σουλεϊμανί, μια δήλωση σαφώς απαράδεκτη. Είναι έτσι;
Απαράδεκτη και λανθασμένη δήλωση. Στη διπλωματία κανείς κερδίζει όταν έχει σαφείς θέσεις, τις οποίες αναδεικνύει με σταθερότητα και όταν έχει αντίληψη της συγκυρίας. Ο πρωθυπουργός δεν φέρει ευθύνη για το γεγονός ότι το ταξίδι συνέπεσε με την εκτέλεση Σουλεϊμανί, αλλά ο κ. Μητσοτάκης πήρε μια θέση στο Atlantic Council, ως μη όφειλε, προτού δηλαδή διατυπώσει επίσημη θέση η Ε.Ε., με τη συνεδρίαση του Συμβουλίου υπουργών Εξωτερικών Υποθέσεων, παραγνωρίζοντας την ωμή παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Ακόμα και συντηρητικές κυβερνήσεις της Ε.Ε. κράτησαν στάση αποστασιοποίησης, σε σημείο που ο κ. Πομπέο ανάφερε ότι δεν βρήκε τη στήριξη που ανάμενε από την Ευρώπη. Ποιος ήταν ο λόγος, λοιπόν, που ο έλληνας πρωθυπουργός έσπευσε να τοποθετηθεί ως «βασιλικότερος του βασιλέως».
Πέραν του ότι η συνάντηση έγινε σε σαφώς κακή συγκυρία, μήπως αποδείχτηκε ατελέσφορη αυτή η πολιτική προσέγγισης του Ισραήλ και των ΗΠΑ, την οποία επέλεξε και η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το προηγούμενο διάστημα;
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε την ανάπτυξη στρατηγικής σχέσης της Ελλάδας με τις ΗΠΑ σε μια περίοδο που υπήρχε γύρω μας μεγάλη γεωπολιτική ρευστότητα και με γνώμονα τι εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντα της χώρας μας. Η επιλογή αυτή ήταν μέρος μιας πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής και όχι μιας μονομερούς πρόσδεσης και προσέγγισης της εξωτερικής πολιτικής. Εξάλλου, η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ταυτόχρονα επιδιώκει σχέσεις φιλίας και συνεργασίας με όλες τις χώρες της περιοχής μας. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η ανάπτυξη της οικονομικής και ενεργειακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο που στοχεύει στην ειρηνική συνύπαρξη και σταθερότητα με αμοιβαία οφέλη, χωρίς να απειλεί ή να αποκλείει καμία χώρα της περιοχής που επιθυμεί να συμμετάσχει, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας.
Σήμερα, η κλιμακούμενη επιθετικότητα και παραβατικότητα της τουρκικής πλευράς, και όλες οι πρόσφατες ενέργειες της από τη Συρία και την Κύπρο μέχρι την Λιβύη εντάσσονται σε μια στρατηγική αναθεωρητισμού και αμφισβήτησης της Συνθήκης της Λωζάνης, που παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και υπονομεύει την ειρήνη και τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο. Και, γι’ αυτό είναι αρνητική και τελικά αποσταθεροποιητική η διγλωσσία και οι παλινωδίες της πολιτικής των ΗΠΑ.
Εργαλειοποίηση της αλλαγής του εκλογικού νόμου
Ένα άλλο ζήτημα, που είναι πρώτο στην πολιτική ατζέντα είναι η αλλαγή του εκλογικού νόμου, η κατάργηση της απλής αναλογικής και το σενάριο των διπλών εκλογών. Πώς θα επηρεάσει τις πολιτικές εξελίξεις αυτό το ζήτημα;
Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ είναι δεδομένη και επιβεβαιώθηκε πλήρως από τις παρεμβάσεις του Αλέξη Τσίπρα. Η απλή αναλογική είναι ο καλύτερος τρόπος για να υπάρχει γνήσια έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας και προκειμένου να υπάρχουν κυβερνήσεις συνεργασίας, με προγραμματική και πολιτική βάση, που θα ανταποκρίνονται στη συγκυρία και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. Η ΝΔ, μετά τις εκλογές, προσπάθησε να εργαλειοποιήσει την αλλαγή του εκλογικού νόμου, θέτοντας εκβιαστικά το θέμα των διπλών εκλογών. Σε κάθε περίπτωση, δεν στέκεται το επιχείρημα αυτό, διότι δεν μπορεί ένα κόμμα, που έχει πάρει πρόσφατα αυτοδυναμία, να προκαλέσει εκλογές για τακτικούς λόγους πολιτικής. Βέβαια, εδώ θα παίξει μεγάλο ρόλο η στάση του ΚΙΝΑΛ –όπως και της υπόλοιπης αντιπολίτευσης- διότι βλέπουμε ότι είχε ενώ είχε στηρίξει στο παρελθόν την απλή αναλογική, τώρα επιδιώκει συνεννόηση με τη ΝΔ. Από την τοποθέτηση των κομμάτων στη Βουλή θα φανεί τελικά και η πρόθεσή τους για το αν επιθυμούν ευρύτερες συμμαχίες και συνεργασίες ή όχι.
Σε περίπτωση, όμως, που φτάσουμε στο σενάριο των πρόωρων εκλογών, ενδέχεται να αναδειχθεί μια ιστορική ευκαιρία για την υπεράσπιση –και υλοποίηση- της κουλτούρας των συνεργασιών. Πώς εργάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ σε αυτή την κατεύθυνση;
Στην πολιτική ιστορία του τόπου έχει αποδειχθεί ότι όποιος καταφεύγει σε πολιτικούς τακτικισμούς υφίσταται μετά τις συνέπειες. Αν επιχειρήσει καιροσκοπικά η ΝΔ να κάνει εκλογές προκειμένου να «κάψει» τον εκλογικό νόμο, θα πρέπει να το εξηγήσει και στο δικό της κοινό. Από την άλλη, κανείς δεν έχει στο τσεπάκι του τον ελληνικό λαό. Όταν γίνουν οι εκλογές, θεωρώ ότι θα έχουμε ανατροπές και διαμόρφωση άλλων συσχετισμών και συμμαχιών. Στο ερώτημά σας, θέλω να επισημάνω πως ήδη από πέρυσι τον Φεβρουάριο, όταν συγκροτήθηκε η Προοδευτική Συμμαχία, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε απευθύνει ανοικτή ευρύτερη πρόσκληση για διάλογο. Σε αυτή την κατεύθυνση είναι συνεχής η προσπάθεια μας να υπάρξουν προοδευτικές συγκλίσεις. Αλλά αυτό προϋποθέτει και ανάλογη ανταπόκριση. Δεν αρκεί κάποιος να αυτοπροσδιορίζεται ως προοδευτικός, έχει σημασία και τι επιλογές κάνει στη Βουλή. Συνεπώς, δεν είναι ένα θέμα που αφορά μόνο τον ΣΥΡΙΖΑ, που αφήνει ανοιχτό το δίαυλο των συζητήσεων. Το Κοινοβούλιο, όπως και οι χώροι δουλειάς είναι πεδία που μπορούν να διαμορφωθούν συγκλίσεις, όπως έδειξε το ζήτημα της ψήφου των αποδήμων και η υπεράσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων.
Η περίοδος χάριτος έχει τελειώσει
Πέραν όσων είπαμε, να επιχειρήσουμε έναν συνολικότερο απολογισμό εξαμήνου;
Η περίοδος χάριτος έχει τελειώσει για την κυβέρνηση. Η αλήθεια είναι ότι το πρώτο διάστημα είχε καλλιεργηθεί σε μια μερίδα των πολιτών μια προσδοκία από τη Νέα Δημοκρατία, όπως και ένα βαθύ αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο, το οποίο κατέρρευσε πολύ γρήγορα. Η εμπειρία μου από την επαφή μου με τον κόσμο είναι ότι έχει αρχίσει να προβληματίζεται και ανοίγει τα αυτιά του για να ακούσει. Και είναι η ίδια η πραγματικότητα που τον ωθεί, όταν βλέπει το μέρισμα κουτσουρεμένο, να γίνονται απολύσεις, τα ασφαλιστικά δικαιώματα να διακυβεύονται, τις κοινωνικές δαπάνες να μειώνονται, τις υποσχέσεις στη μεσαία τάξη να διαψεύδονται. Όλα αυτά αρχίζουν και διαμορφώνουν ένα κλίμα, όπου ο λόγος του ΣΥΡΙΖΑ και η διαφορετική άποψη ακούγονται. Την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας θα τη χαρακτήριζα ως «βαλκανικό νεοφιλελευθερισμό». Είναι ένα κράμα απόλυτα νεοφιλελεύθερης πολιτικής, όσον αφορά την οικονομία, τις εργασιακές σχέσεις, τα κοινωνικά δικαιώματα, τις ιδιωτικοποιήσεις και, ταυτόχρονα, έχει παλαιοδεξιά χαρακτηριστικά όσον αφορά τις πελατειακές σχέσεις, τις διευθετήσεις για ημετέρους, την αυταρχική εφαρμογή του δόγματος «νόμου και τάξης» εις βάρος του κράτους δικαίου.
Είπατε πως το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο έχει καταρρεύσει. Η αίσθησή μου είναι το ακριβώς αντίθετο, τουλάχιστον σε επικοινωνιακό επίπεδο…
Πράγματι, επικοινωνιακά προσπαθούν ακόμα να το διατηρούν, ωστόσο έχει αρχίσει και καταρρέει στην ουσία του. Το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο βασίστηκε πρώτον στην προπαγάνδα περί κομματικοποίησης του κράτους. Μας κατηγορούσαν για στρατιές μετακλητών και είδαμε η νέα κυβέρνηση να διορίζει ορδές μετακλητών, την υπερσυγκέντρωση εξουσιών στα χέρια του πρωθυπουργού, την κατάργηση αξιοκρατικών διαδικασιών στην επιλογή των στελεχών της Δημόσιας Διοίκησης, την κατάργηση αρχών και διοικήσεων που δεν βόλευαν, όπως η Επιτροπή Ανταγωνισμού, ο Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης και η αυτονομία του ΚΕΘΕΑ. Δεύτερον, στο πεδίο της οικονομίας μάς κατηγορούσαν ότι δεν βγήκαμε από τα μνημόνια, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταστρέψει τη χώρα, και αποδείχθηκε στην πορεία πως το νέο φορολογικό είναι σχεδιασμένο χάριν των μεγάλων επιχειρήσεων, ενώ ο προϋπολογισμός, στα βασικά του δημοσιονομικά μεγέθη, αποτυπώνει τα θετικά δημοσιονομικά και οικονομικά μεγέθη της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Στη συνάντηση που είχε ο κ. Μητσοτάκης με την ηγεσία του ΔΝΤ ανακοίνωσε ότι θα κλείσει το γραφείο του ΔΝΤ, ενάμιση χρόνο μετά την έξοδο από τα μνημόνια κατά τον οποίο το ΔΝΤ δεν έχει ρόλο πλέον στην ελληνική οικονομία, αλλά έσπευσε να διαβεβαιώσει ότι θα εφαρμόσει την πολιτική του. Το τρίτο σημείο του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου ήταν το προσφυγικό-μεταναστευτικό, που είδαμε πλέον την κυβερνητική παραδοχή ότι το πρόβλημα είναι γεωπολιτικό και την αδυναμία διαχείρισης του με ανθρωπιστικούς όρους. Τέταρτο σημείο είναι το ζήτημα της εξωτερικής πολιτικής, με την πατριδοκαπηλία που αναπτύχθηκε κατά της συμφωνίας των Πρεσπών, την οποία –και ορθά- εκ των υστέρων υποστηρίζουν.
Εκτιμώ πως πρόκειται για μια πολιτική διαπίστωση, που δεν φαίνεται να αποτυπώνεται δημοσκοπικά, ούτε να καταγράφεται μια κοινωνική αντίδραση που θα έφερνε κλυδωνισμούς στη στήριξη της ΝΔ.
Πλέον έχει αρχίσει να εκφράζεται δυσαρέσκεια για την διακυβέρνηση της ΝΔ. Η ευθύνη του ΣΥΡΙΖΑ είναι να εστιάσει στην προγραμματική δουλειά. Πρέπει να προασπίσουμε μια κυβερνητική περίοδο, που με τις όποιες αδυναμίες και δυσκολίες έβγαλε τη χώρα από τα μνημόνια με τη κοινωνία όρθια, αλλά αυτό που είναι κρίσιμο πλέον είναι να προβάλλουμε προγραμματικό λόγο με το βλέμμα στο μέλλον. Αυτό βέβαια θα απασχολήσει το συνέδριο, και αποτελεί σημαντικό παράγοντα στο εγχείρημα της διεύρυνσης και της πολιτικής ανασυγκρότησης.
Χρειάζεται τριπλή προσπάθεια
Η αντιπολιτευτική γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ, μέχρι στιγμής, δεν φαίνεται να προσπαθεί να εμβαθύνει τα όποια ρήγματα έχουν δημιουργηθεί. Περιορίζεται σε ζητήματα που κινούνται σε μια ατζέντα «υψηλής πολιτικής», αφήνοντας κατά μέρος ζητήματα που επιβαρύνουν την καθημερινότητα των πολιτών ή πολιτικές που σαφώς αλλάζουν τη ζωή του κόσμου. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Στη Βουλή, ο ΣΥΡΙΖΑ αναδεικνύει και τα μεγάλα και τα καθημερινά ζητήματα. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι αυτό δεν αναδεικνύεται αρκετά στον κόσμο, φτάνει κυρίως σε όσους ενδιαφέρονται να ακούσουν τις θέσεις μας και τις αναζητούν. Για να το ξεπεράσουμε αυτό χρειάζεται τριπλή προσπάθεια: Προγραμματική αντιπολίτευση σε όλα τα επίπεδα. Να αξιοποιήσουμε τις ψηφιακές δυνατότητες. Υπάρχει μια νέα γενιά που ενημερώνεται λιγότερο από τα συμβατικά Μέσα. Οι ηλικίες 50 και άνω έχουν μάθει σε ένα συγκεκριμένο τρόπο πολιτικής δραστηριότητας και ενημέρωσης. Οι ανοιχτές εκδηλώσεις του ΣΥΡΙΖΑ, παρότι γίνονται σε μη εκλογικό χρόνο, είναι μαζικές και επιτυχημένες, αλλά προσελκύουν αυτές κυρίως τις ηλικίες, όταν το 40% της εκλογικής βάσης του ΣΥΡΙΖΑ είναι οι νέοι και οι νέες. Τα νέα παιδιά έχουν διαφορετικές ανησυχίες και άλλους κώδικες επικοινωνίας. Πρέπει, λοιπόν, να αξιοποιήσουμε περισσότερο τη δυνατότητα μιας ψηφιακής και διαδραστικής ενημέρωσης και συμμετοχής. Και, βέβαια, η λειτουργία του κόμματος παραμένει καθοριστική. Πρέπει, λοιπόν, να αναπτυχθούμε με συλλογική πολιτική δράση και πρωτοβουλίες στην τοπική κοινωνία, στους χώρους εργασίας και στα κινήματα.
Σε ομιλίες σας στις εκδηλώσεις του ΣΥΡΙΖΑ περιγράφετε το πλαίσιο της διεύρυνσης του ΣΥΡΙΖΑ: «διεύρυνση προς τον ευρύτερο προοδευτικό κόσμο, προς όλες τις προοδευτικές δυνάμεις και κοινωνικές δυνάμεις, που όλα αυτά τα χρόνια έχουν βάλει πλάτη». Κατά τη γνώμη σας, η διεύρυνση πρέπει να έχει όρια και αν ναι ποια είναι αυτά ή το άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει είναι προς όλες τις κατευθύνσεις;
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι εκ των πραγμάτων, με την ψήφο του ελληνικού λαού, ο κεντρικός κορμός έκφρασης του αριστερού προοδευτικού χώρου, και αυτό επιβεβαιώθηκε και στις τελευταίες εκλογές. Πιστεύω βαθιά ότι υπάρχει μια μεγάλη πολιτική και κοινωνική ανάγκη στην Ελλάδα και στην Ευρώπη για έναν σύγχρονο προοδευτικό και αριστερό πόλο, με πολιτικό πρόγραμμα και συνοχή απέναντι στο νεοφιλελευθερισμό και την ακροδεξιά, και φυσικά με ένα όραμα για το μέλλον, για μία κοινωνία με δημοκρατία, ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη σε έναν κόσμο που αλλάζει.
Η συλλογική μας προσπάθεια δεν αφορά μόνο τη διεύρυνση σε επίπεδο προσώπων, αλλά κυρίως την ανταπόκριση με πολιτικούς όρους σε αυτήν την ανάγκη της εποχής μας. Αυτή είναι η συλλογική μας ευθύνη και πρόκληση. Είναι, λοιπόν, κρίσιμο αυτός ο πόλος να συγκροτηθεί. Το ποιοι χωράνε σε αυτόν, το καθορίζουν οι κοινές μας αξίες και η πολιτική και προγραμματική βάση, πάνω στις οποίες γίνεται αυτό το εγχείρημα. Δεν είναι τυχαίο ότι το κάλεσμα συμμετοχής συνοδεύεται από μια κοινή διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ και της Προοδευτικής Συμμαχίας. Αυτό θα αποτυπωθεί με μεγαλύτερη πληρότητα στο συνέδριο, για να μπορέσει μια νέα προοδευτική πλειοψηφία να εκφραστεί από ένα τέτοιο πρόγραμμα στην προοπτική μιας νέας προοδευτικής διακυβέρνησης της κυβερνώσας αριστεράς. Να προσθέσω μια ακόμα σκέψη: Θεωρώ ότι το 1989 ήταν μια καμπή. Η υπαρξιακή κρίση ταυτότητας άγγιξε τον ευρύτερο αριστερό χώρο, από τους σοσιαλιστές μέχρι το κομμουνιστικό κίνημα. Γι’ αυτό τα σοσιαλιστικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, τα οποία –στην αρχή- πίστεψαν ότι μπορούν να συμβιβαστούν με τον νεοφιλελευθερισμό, στην πορεία είτε αποδυναμώθηκαν είτε διασπάστηκαν. Το ίδιο συνέβη και στην Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνικής βάσης του ΠΑΣΟΚ από το 2012 στήριξε τον ΣΥΡΙΖΑ. Αντίστοιχα, βλέπουμε ότι τα σοσιαλιστικά κόμματα στην Ισπανία ή την Πορτογαλία που συμμαχούν με την Αριστερά δίνουν μια άλλη προοπτική. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, αυτό δεν μπόρεσε να γίνει σε επίπεδο συμμαχιών. Στην ουσία, η διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ ανταποκρίνεται στην ανάγκη ανάδειξης αυτού του αριστερού – προοδευτικού πόλου.
Δεν υπάρχει ο κίνδυνος της “πασοκοποίησης”
Εκφράζεται συχνά ο φόβος της «πασοκοποίησης» του ΣΥΡΙΖΑ και πως οι επιλογές που κάνει σε πολιτικές ή πολιτικά πρόσωπα τείνουν στη μετεξέλιξη του κόμματος της ριζοσπαστικής αριστεράς σε ΠΑΣΟΚ. Υπάρχει κατά τη γνώμη σας, βάση σε αυτό το φόβο;
Δεν θεωρώ ότι υπάρχει τέτοιος κίνδυνος. Ο κόσμος που έδωσε στον ΣΥΡΙΖΑ στις 7 Ιουλίου 31,5% στις εκλογές, όπως σωστά ερμήνευσε ο Αλέξης Τσίπρας, έδωσε μια εντολή αφενός για μια μαχητική αντιπολίτευση, και αφετέρου για τη διεύρυνση και ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ από κοινού με την Προοδευτική Συμμαχία. Να θυμίσω ότι η Προοδευτική Συμμαχία διαμορφώθηκε σε μια συγκυρία που κλυδωνιζόταν η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, μετά την αποχώρηση των ΑΝΕΛ, και στήριξε αποφασιστικά τη Συμφωνία των Πρεσπών. Αυτό το ρεύμα διαμορφώθηκε στα δύσκολα, σε μια περίοδο που διαφαινόταν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δύσκολα θα ήταν πρώτο κόμμα. Όμως, συνέβαλε καθοριστικά να έχει ο ΣΥΡΙΖΑ ισχυρή παρουσία στη βουλή και την κοινωνία. Αυτή τη διαδικασία δεν πρέπει να τη δούμε στενά οργανωτικά, αλλά καθαρά πολιτικά, με βάση τις κοινές αξίες και προγραμματικές κατευθύνσεις. Στόχος όλων μας είναι ένα αριστερό κόμμα ριζοσπαστικό, δημοκρατικό, μαζικό, ανοιχτό στην κοινωνία, που θα αποτελεί τον κεντρικό κορμό του ευρύτερου προοδευτικού πόλου.
Είναι φυσικό να εκφράζονται ανησυχίες. Το εγχείρημα είναι πρωτόγνωρο, καθώς είναι ένα κόμμα που εξελίσσεται εν κινήσει, αλλά δεν θα μπορούσε να γίνει και αλλιώς. Ο καθένας μας έχει την πορεία του. Είμαστε, όμως, όλοι και όλες στην ίδια πλευρά του ποταμού, όπως ανέκαθεν ήταν η προοδευτική πλειοψηφία στη χώρα μας στις μεγάλες ιστορικές προκλήσεις που πέρασε ο λαός μας, από το ΕΑΜ, την Εθνική Αντίσταση, το 114, τη δικτατορία, την Αλλαγή, και στην πρόσφατη μεγάλη κρίση, τότε που εκφράστηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ. Με πολιτικούς όρους, αμοιβαίο σεβασμό και συντροφικότητα είμαι αισιόδοξη, γιατί σήμερα συγκροτούμε το νέο συλλογικό εμείς, και γράφουμε μια νέα ελπιδοφόρα σελίδα για το προοδευτικό κίνημα στη χώρα μας.
